Dyskutując o budżecie obywatelskim należy zacząć od definicji. Niejedna osoba spotyka się zarówno z określeniem „obywatelski” czy „partycypacyjny”. De facto, choć inne to słowa, to chodzi o to samo, o wpływ obywatela na część budżetu miasta, na propozycje wskazane bezpośrednio przez mieszkańców.
Jak to się zaczęło… Prekursorem jest brazylijskie Porto Alegre http://www2.portoalegre.rs.gov.br/portal_pmpa_novo tam w latach 80 XX w po raz pierwszy zastosowano to rozwiązanie, które miało ożywić i zaktywizować mieszkańców miasta.
Nie ma jednego modelu budżetu partycypacyjnego, wszystkie miasta, które zaangażowały się w to przedsięwzięcie, dostosowują je do swoich potrzeb, wymagań, specyfiki. Każdy robi po swojemu, przy identycznym założeniu, że w ręce mieszkańców oddaje się część budżetu miasta do ich wyłącznej decyzji, wyrażanej podczas głosowania na projekty, zgłaszane przez mieszkańców.
W 2014 r. Rada Miasta Konina, z inicjatywy Prezydenta Józefa Nowickiego, przy współpracy Posła na Sejm RP Tomasza Piotra Nowaka, przyjęła uchwałę o wdrażaniu w Koninie budżetu obywatelskiego. Pierwsze spotkanie z mieszkańcami odbyło się jesienią 2013 roku w Sali Sesyjnej Ratusza Miejskiego. Gościem specjalnym był Jarosław Makowski, szef Instytutu Obywatelskiego. Instytut Obywatelski jest zaangażowany w promowanie idei budżetów partycypacyjnych w Polsce, czego wyrazem są specjalistyczne publikacje, jak np. ta: http://www.instytutobywatelski.pl/wp-content/uploads/2013/03/budzet_partycypacyjny.pdf czy ta: http://www.instytutobywatelski.pl/wp-content/uploads/2014/07/budzet-partycypacyjny-web.pdf Istnieje także dedykowana strona internetowa http://www.instytutobywatelski.pl/tag/budzet-partycypacyjny Zainteresowanych odsyłamy także do publikacji autorstwa Pracowni Badań i Innowacji Społecznych STOCZNIA http://partycypacjaobywatelska.pl/wp-content/uploads/2014/06/broszura-budzety-partycypacyjne1.pdf
Po co to robimy? Jaki jest sens, jaka idea? Najważniejsze, oprócz pieniędzy, w tym przedsięwzięciu jest to, że mieszkańcy sami określają swoje priorytety. W Koninie nie ma żadnych ograniczeń, poza tymi, które wynikają z Regulaminu Konińskiego Budżetu Obywatelskiego, a dotyczą kwestii formalnych, we wskazywaniu, jakie są priorytety mieszkańców. Składając swoje wnioski do KBO mieszkańcy określają, czy interesuje ich infrastruktura czy może kultura, a może jeszcze coś innego. Urząd Miejski w żaden sposób nie ingeruje w wolę mieszkańców, dbając jedynie o spełnienie wymogów formalno-prawnych. To mieszkańcy sami zadecydują, na co wydać miejskie, czyli publiczne, czyli nasze pieniądze. Zatem podsumowując: mieszkańcy składają wnioski, które później są wybierane w drodze głosowania mieszkańców. Sami decydujemy, czego chcemy.
Ważny jest również walor edukacyjny, byśmy mieli lepszą wiedzę na temat wydatkowania środków publicznych, byśmy swobodnie dyskutowali o kwestiach finansowych. Nic tak dobrze nie działa na wyobraźnię jak przykład.
Jak to się dzieje? W Koninie od roku 2014 mamy możliwość proponowania i wybierania projektów, sfinansowanych z części budżetu miasta. Rokrocznie w latach 2015-2019 mamy do dyspozycji 2 mln złotych. Jeśli wydzielimy tą kwotę z ogólnego budżetu Konina, to jest to około 0, 5% (budżet miasta to ok. 400 mln złotych), ale jeśli wydzielimy z budżetu na inwestycje (około 50 mln złotych) to jest to już około 4%. Oczywiście, zawsze można powiedzieć, że to wciąż za mało, ale jeśli przyjrzymy się uważnie procentom, to zauważymy, że jednak nie są to środki, na które można narzekać. Nie możemy porównać się do budżetu Poznania, Warszawy, Wrocławia czy Łodzi, ale przykładowo, w Elblągu, mieście większym od Konina, kwota ta wyniosła 2, 5 mln złotych.
W roku 2014 w Koninie mieszkańcy uczestniczyli w I edycji Konińskiego Budżetu Obywatelskiego na rok 2015. Było to duże wydarzenie, po raz pierwszy w naszym mieście Koninianie mieli możliwość samodzielnego zadecydowania, na jakie projekty zostaną przeznaczone miejskie pieniądze. Miejskie, czyli nasze.
Konin jest miastem, w którym budżet obywatelski został przyjęty od razu na kilka lat, czyli na lata 2015-2019, co jest wyjątkiem spośród polskich samorządów.
Koniński Budżet Obywatelski to pomysł jednego obywatela, ale działanie wspólne!
W 2020 Radni Miasta Konina podjęli uchwałę w sprawie Konińskiego Budżetu Obywatelskiego. Dla projektów, które wybrano do realizacji w roku 2021 z budżetu miasta przeznaczono 2.906.000,00 zł. Kwota została podzielona na zadania małe: 1.000.000,00 zł i duże 1.906.000,00 zł. Na zadania wybrane do realizacji w 2022 roku Rada Miasta Konina przeznaczyła w 2021 roku kwotę 3.412.000,00 zł. Została ona podzielona na zadania: małe 1.000.000,00 zł i duże 2.412.000,00 zł. Budżet obywatelski (KBO), to proces, który umożliwia mieszkańcom dyskusję i decydowanie o przeznaczeniu części publicznego budżetu na przedsięwzięcia zgłoszone bezpośrednio przez nich samych.